Przewodnik beskidzki

Herb Nowego Targu przedstawia św. Katarzynę Aleksandryjską z koroną na głowie, co ma oznaczać majestat królewski, dostojność i nagrodę; palmą i mieczem, symbolizującymi śmierć męczeńską; paskiem przy sukience, który oznacza czystość i wstrzemięźliwość; nimb, gdyż jest świętą Kościoła katolickiego oraz z kołem, oznaczającym wieczność i wytrwałość. Całość przedstawiona jest na niebieskim tle.

Cerkiew w Szczawniku jest cerkwią typu łemkowskiego. Nad jej przedsionkiem, nawą i prezbiterium wznoszą się wieże z hełmami i kutymi krzyżami. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie i połączone z zakrystią. We wnętrzu obiektu znajduje się ikonostas powstały na przełomie XVIII i XIX wieku oraz ołtarze boczne powstałe w 1729 z ikonami Opłakiwania Chrystusa i Przemienienia Pańskiego. Z XVII wieku pochodzi ikona Chrystusa Pantokratora w pomieszczeniu ołtarzowym. Z tego samego okresu pochodziła ikona św. Michała Archanioła, przeniesiona z cerkwi do muzeum w Nowym Sączu. Na jednej z wież cerkwi znajduje się dzwon z 1707.

Cerkiew greckokatolicka p.w. Zaśnięcia Bogurodzicy w Andrzejówce (obecnie kościół rzymskokatolicki Wniebowzięcia NMP) wzniesiona została prawdopodobnie w latach 1860–1864. Jest to budowla trójdzielna, konstrukcji zrębowej, o ścianach pokrytych gontem. Do węższego od nawy prezbiterium przylega zakrystia, pod wieżą mieści się babiniec, przedsionek i zahata. Wewnątrz można zobaczyć ornamentalną polichromię z przeł. XIX i XX w. oraz ikonostas z pocz. XIX w o cechach rokokowych, w którym ikony – z wyjątkiem wrót carskich i diakońskich oraz ikony chramowej – przemalował w 1874 r. V. Zomph.

Józef Stanisław Tischner, pseud. Wawrzek Chowaniec, Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek (ur. 12 marca 1931 w Starym Sączu, zm. 28 czerwca 2000 w Krakowie) – polski prezbiter katolicki i filozof. Kawaler Orderu Orła Białego.

Piotr Borowy (ur. 28 maja 1858 w Rabczycach, zm. 18 stycznia 1932 w Lipnicy Wielkiej) – działacz ludowy i niepodległościowy, członek polskiej delegacji na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. i do prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona w sprawie przyłączenia Orawy i Spisza do Polski. Był zwany „Apostołem Orawy”.

Gorc Troszacki – szczyt w Gorcach (1235 m n.p.m.). Jest to mało wybitne wzniesienie w grzbiecie ciągnącym się od Kudłonia po Jaworzynkę. Gorc Troszacki jest siódmym co do wysokości szczytem Gorców. Jego południowe zbocza opadają do głębokiej doliny Kamienickiego Potoku, spływa nimi potok Stawieniec (dopływ Kamienickiego Potoku). Ze zboczy północno-wschodnich spływa Gorcowy Potok i Urwiskowy Potok (jego dopływ). Wszystkie te potoki znajdują się w zlewni Dunajca. Natomiast ze zboczy północno-zachodnich spływa potok Rosocha uchodzący do Mszanki znajdującej się w zlewni Raby; przez grzbiet Kudłonia, Gorca Troszackiego, Jaworzynki i przełęczy Przysłop przebiega dział wodny między tymi rzekami.

Drzyślawa – szeroka przełęcz pomiędzy górą Wdżar (767 m) a masywem Lubania (1225 m). Na wielu mapach nie jest zaznaczana, wyróżnia ją jednak przewodnik Gorce. Przewodnik prawdziwego turysty. Według tego przewodnika jej wysokość wynosi 650 m n.p.m., na mapie Pienin podana jest wysokość 693 m. Według opracowanej przez Jerzego Kondrackiego regionalizacji Polski Drzyślawa oddziela Gorce (Pasmo Lubania) od Pienin, do których należy góra Wdżar.
Przełęcz jest widokowa, cały rejon przełęczy bowiem zajmują łąki i pastwiska, na których wypasane są owce. Jest zagospodarowana turystycznie. Na przełęczy znajduje się dolna stacja wyciągu narciarskiego na górę Wdżar, w bacówce znajdującej się na przełęczy można kupić oscypki. W sezonie czynna jest góralska restauracja.
Przez przełęcz przechodzi niebieski szlak turystyczny na Lubań. Na wschodnich stokach poniżej przełęczy ma swoje źródła Krośnica uchodząca do Dunajca, potok ze stoków zachodnich spływa do Zbiornika Czorsztyńskiego.

Bitwa pod Gorlicami – bitwa podczas I wojny światowej. Walki pozycyjne pod Gorlicami trwały prawie pół roku, ale decydujące starcie rozpoczął niespodziewany atak wojsk niemieckich i austro-węgierskich 2 maja 1915. W dniach 2-5 maja 1915 pod Gorlicami został przerwany front rosyjski.

Nie należy przy tym zapominać, iż w Skomielnej Białej zakopianka przecina się z drogą krajową nr 28, łączącą powiaty suski i wadowicki z Nowym Sączem. Jeszcze jakiś czas temu na krzyżówce panowała wolna amerykanka. Potem zamontowano na niej sygnalizację świetlną, która poprawiła bezpieczeństwo, ale w weekendy generuje korki.

Pieniny Spiskie, między doliną Białki a przełomem Dunajca pod Niedzicą. Najwyższy szczyt Żar (błędnie: Branisko) – 879 m n.p.m.
Najwyższy szczyt Żar (błędnie: Branisko) – 879 m n.p.m. Jest to błąd austriackich kartografów, którzy nazwę położonej na północ od grzbietu doliny potoku Baniska zniekształcili i przenieśli na szczyt. Właściwa nazwa wiąże się prawdopodobnie z wypalaniem lasów lub tzw. żarzeniem porannym będącym dawną metodą sygnalizacji

Gdy 17 lipca 1944 roku gestapo z domu Batkiewiczów ruszyło na Turbacz, pracownica schroniska Albina Białoń pobiegła ostrzec pracowników Małopolskiej Izby Rolniczej na Hali Wzorowej. Zastępca kierownika Adolf Bałon „Ryś” zdołał uciec w kierunku Kiczory, ale gestapowcy zorientowawszy się zastrzelili dziewczynę. Po tym wydarzeniu konspiratorzy przenieśli się z Turbacza na Polanę Stawieniec pod Kudłoniem. Na miejscu tej egzekucji postawiono drewniany krzyż, który w 1966 roku zastąpiono metalowym, ufundowanym przez pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej z Krakowa. Przed krzyżem leży kamień z wydrążonym napisem:

„W HOŁDZIE A. BIAŁOŃ ORAZ POLEGŁYM PARTYZANTOM UCZ. X RAJDU NKON (?) AGH 1.XI.1966”

Dušan Samo Jurkovič (ur. 23 sierpnia 1868 w Turá Lúka, zm. 21 grudnia 1947 w Brezovej pod Bradlom) – słowacki architekt.

http://gorce.info/#lat=49.55891&lon=20.052987&z=14

Turbacz – 1310, Kiczora – 1282, Radziejowa – 1173, Lubań – 1211/25, Kiczora – 1228

Pogórze Spiskie jest najbardziej rozczłonkowaną i najdalej na wschód wysuniętą częścią Pogórzy Północnotatrzańskich. Zbudowane jest z warstw fliszu karpackiego. Jest w dużym stopniu zalesione i słabo zaludnione. Osiedla znajdują się nie tylko w dolinach potoków, ale również na wierzchowinach. Warunki do uprawy gleby niekorzystne, stąd też zamieszkująca je ludność trudniła się głównie pasterstwem. Pod względem historycznym i etnograficznym region ten należy do Spiszu. Obecnie coraz większą uwagę przywiązuje się do rozwoju turystyki i rekreacji (narciarstwo). Na najlepiej zachowanych obszarach utworzono kilka rezerwatów przyrody. Na terenie Polski jest to rezerwat przyrody Niebieska Dolina w Łapszach Niżnych. Na Słowacji południowo-wschodnia część Magury Spiskiej ze szczytem Rzepisko włączona została w obszar Tatrzańskiego Parku Narodowego i wydzielono w niej 3 obszary ochrony ścisłej

Przesła, lub Przęsła (około 675 m n.p.m.) – szerokie obniżenie w grani głównej Pienin Spiskich, pomiędzy Barwinkową Górą (725 m) a Krempaszankową (843 m). Było od dawna używane jako wygodne połączenie pomiędzy Łapszami Niżnymi a Falsztynem. Z południowych stoków spływa Złotny Potok, z północnych Falsztyński Potok. Rejon przełęczy jest płaski, dość podmokły i zalesiony, więc pozbawiony widoków. Często żerują tutaj dziki. Według Stanisława Figla nazwa przełęczy pochodzi od tego, że prowadząca przez nią droga leśna „przeszła” na północną stronę grzbietu.

Po raz pierwszy przyszły papież zawitał na Orawie jako młody człowiek. Karol Wojtyła jako junak w Hufcach Pracy budował drogę z Zubrzycy Górnej do Zawoi przez Przełęcz Krowiarki.

Młody Karol Wojtyła / odznaka Junackich Hufców Pracy / obelisk poświęcony Janowi Pawłowi II na Przełęczy Krowiarki

Junackie Hufce Pracy były polską paramilitarną młodzieżową organizacją. Zostały powołane do życia przez Prezydenta Rzeczypospolitej prof. Ignacego Mościckiego w 1936 r. Przetrwały do końca okresu międzywojennego. Ochotnicy pełnili służbę dla Narodu i Państwa, polegającą na wykonywaniu pracy fizycznej dla potrzeb obrony Państwa lub jego interesów gospodarczych. (Dz. U. z 1936 r. Nr 72, poz. 515)

Tuż po złożeniu egzaminu maturalnego w wadowickim gimnazjum, na okres wakacji poprzedzających rozpoczęcie studiów, Karol Wojtyła zaciągnął się do Junackich Hufców Pracy. Według karty ewidencyjnej służbę odbył w 7 batalionie 9 kompanii Junackich Hufców Pracy. Miedzy 20 czerwca, a 17 lipca 1938 r. pracował przy II etapie budowy drogi przebiegającej przez Przełęcz Krowiarki, łączącej Zubrzycę Górną z Zawoją.

Obok pracy fizycznej nie zapominano o życiu duchowym młodzieży. Hufiec posiadał swojego kapelana, który kwaterował w domu rodziny Misińców, położonym na wpół drogi między kościołem parafialnym, a miejscem prowadzonych robót. Z tego powodu u gospodarzy nocowali również ministranci – jednym z nich był Karol Wojtyła. Dzięki temu u Misińców zachowało się bezcenne, dziś archiwalne zdjęcie z tego okresu, a ich dawne domostwo zostało włączone do zubrzyckiego skansenu.

Pępówka (774 m n.p.m.) – szczyt górski w południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, w miejscowościach Łukowica i Roztoka. Przez szczyt przebiega granica między tymi miejscowościami. Od północy Pępówka sąsiaduje z równie wysoką Łyżką (803 m), od południowego wschodu z dużo niższą Cisówką (564 m), od wschodu z Bąkowcem (599 m). Od południowego zachodu jej stoki opadają do głębokiej doliny potoku Łukowica oddzielającej Pępówkę od Skiełka. Kilka potoków spływających ze stoków Pępówki uchodzi do potoku Łukowica lub Słomka, obydwa znajdują się w zlewni Dunajca.

Pępówka jest zalesiona, ale w jej stokach znajduje się wiele polan. Bezleśne i zamieszkane są również zbocza i doliny oddzielające Pępówkę od Łyżki, Skiełka, Bąkowca i częściowo Cisówki. Grzbietem Pępówki prowadzi znakowany szlak turystyczny.

Lubań to jedyne pasmo górskie oddzielone od reszty Gorców. Od głównego rozrogu oddziela go Przełęcz Knurowska.